Την Κυριακή 2 Απριλίου 2023 μαθήτριες της Α΄ Λυκείου επισκέφθηκαν την Εθνική Πινακοθήκη και ξεναγήθηκαν στην έκθεση Κωνσταντίνος Παρθένης (1878-1967), Η ιδανική Ελλάδα της ζωγραφικής του.

Είχε προηγηθεί ξενάγηση της Γ΄ Γυμνασίου στις 12 Οκτώβριου 2022 με την συμμετοχή μαθητών και συναδέλφων από το 9^ο Γυμνάσιο Θησείου, με το οποίο συμπράττουμε στην υλοποίηση πολιτιστικών προγραμμάτων .

Τις ξεναγήσεις προσέφερε με πολλή χαρά η φιλόλογος-ιστορικός της τέχνης Δέσποινα Παρασκευά.

Η μεγάλη αναδρομική έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης είχε σκοπό να φωτίσει και να υμνήσει έναν ζωγράφο που σφράγισε τη Γενιά του ΄30 και συνέβαλε καθοριστικά με το έργο και τη διδασκαλία του στην ανανέωση της νεοελληνικής ζωγραφικής.

Οι μαθητές παρακολούθησαν τη ζωή του καλλιτέχνη στους διάφορους σταθμούς της και κατέγραψαν πώς καθένας από αυτούς επέδρασε στη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής του φυσιογνωμίας. Η κοσμοπολίτικη Αλεξάνδρεια και ο θεοσοφιστής πρώτος δάσκαλος, η Βιέννη της απόσχισης, το Παρίσι των μεταϊμπρεσσιονιστών, το κερκυραϊκό τοπίο, το αττικό φως αναγνωρίζονται στη δημιουργία του συνδυασμένα με εικονογραφικές αναφορές στην Αρχαιότητα και το Βυζάντιο.

Οι μαθητές εξέτασαν έργα υπαιθριστικά και θρησκευτικούς πίνακες, κυβιστικές νεκρές φύσεις και συμβολικές – αλληγορικές συνθέσεις. Παρατήρησαν την ανέλιξη του ύφους του Παρθένη από τις καμπυλοειδείς, χορευτικές φιγούρες και τα δροσερά χρώματα σε εγκεφαλικά σχήματα, σε μια γραφή γεωμετρική, σε μια «πολυγνώτεια» παλέτα με συμμετοχή του γυμνού καμβά. Επεσήμαναν τη μετατόπιση του ενδιαφέροντος του καλλιτέχνη από εικόνες λυρικές και γαλήνιες σε υπερβατικές συνθέσεις, στις οποίες συνοικούν βυζαντινοί Άγιοι, ολύμπιοι θεοί και ήρωες της Επανάστασης και έργα οραματικά, που αποτυπώνουν τους στοχασμούς τους.

Συνομιλώντας με τα έργα και μεταξύ τους οι μαθητές συμπέραναν πως στις πρωτεϊκές του μεταμορφώσεις το ύφος του Παρθένη παραμένει προσωπικό και αναγνωρίσιμο και εξέφρασαν τις αισθητικές κρίσεις και προτιμήσεις τους. Στάθηκαν ιδιαίτερα στην επιβλητική προσωπογραφία της Ιουλίας Παρθένη και το αισθησιακό γυμνό που την απεικονίζει.

Ακόμα, με βάσει σημειώσεις από το πολύτιμο τετράδιό του συζήτησαν τις απόψεις του Παρθένη για την τέχνη και τον καλλιτέχνη και με αφορμή τις ψυχογραφικά διεισδυτικές προσωπογραφίες προσωπικοτήτων του κύκλου των φιλελευθέρων σχολίασαν τον πολιτικό του προσανατολισμό.

Γνώρισαν επίσης τον Παρθένη ως δάσκαλο με πνευματικό και ηθικό ανάστημα, νεωτεριστή, καινοτόμο στις μεθόδους του, αγαπητό στους μαθητές του.

Είδαν με ενδιαφέρον το σιδερένιο βαλιτσάκι για τις εξορμήσεις του στην εξοχή με τα σύνεργα της τέχνης του, τεκμήρια από το αρχείο του, πολυάριθμα σχέδια.

Εισήλθαν με τη φαντασία τους στο Bauhausσπίτι της Ροβέρτου Γκάλι (κατεδαφισμένο σήμερα), στις λαμπρές κοινωνικές συναθροίσεις του ζεύγους Παρθένη, στο πολυτελές, πάλλευκο ατελιέ του καλλιτέχνη.

Συγκινήθηκαν με τον αυτοεγκλεισμό του, το βύθισμα στη σιωπή, συνεπεία του πολέμου από συναδέλφους και ομοτέχνους του, το τραγικό τέλος του.

Πίσω στη σχολική τάξη οι μαθητές αναζήτησαν στην εικονογράφηση των βιβλίων Λογοτεχνίας της Γ΄ Γυμνασίου και Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής της Α΄ Λυκείου τα έργα του Παρθένη που είδαν στην έκθεση.

Τέλος, με αφορμή τη διακόσμηση από τον ζωγράφο του πιάνου της συζύγου του, μαθήτριες της Γ΄ τάξης μελέτησαν τη σχέση του Παρθένη με τη μουσική, όπως αποτυπώνεται τόσο στη θεματική, όσο και στην τεχνοτροπία των έργων του.